چگونه آکواریوم خود را از آفت ها حفظ کنیم؟ (بخش سوم)

چنانچه بخش های قبلی این مقاله را خوانده باشید، حالا می دانید که چگونه با آفت هایی مانند آپتازیا، ماجانو و نودی برانش ها مقابله کنید. مقابله با این آفت ها به نسب ساده است، اما در این بخش از مقاله می خواهیم به آفتی بپردازیم که واقعا آزار دهنده است: کرم پهن! اما بگذارید همین ابتدای مطلب بگوییم که همه ی کرم های پهن نگران کننده نیستند. برخی از آن ها کاملا بی آزارند و حتی می توانند بخشی از حیات آکواریوم باشند. اما دیگر اقوام همین کرم های بی آزار می توانند در بلند مدت تهدیدی جدی برای آکواریوم شما باشند. آن ها در استتار استادند؛ قاتلانی چیره دست که شبانه به سمت شکار خود می خزند، در گوشه و کنار پنهان می شوند و گاهی آن قدر بزرگ می شوند که واقعا از دیدنشان می ترسید. پس اجازه دهید بدون اتلاف وقت به سراغ این آفت های مخرب برویم.

کرم های پهن سفید و قرمز

اولین گونه ی کرم های پهن که در این بخش به آن می پردازیم گونه ی کانوالوتریلوبا می باشد که شامل کرم های بسیار متداول سفید و قرمز رنگ است. این گونه معمولا بر روی شیشه ی آکواریوم، در گوشه ها و همچنین در مرز شن دیده می شود. این کرم ها وقتی کوچک باشند به سختی دیده می شوند و وقتی بزرگ شده باشند بیشتر از آن که تهدیدی جدی باشند، موی دماغ آکواریوم داران می شوند.

 ریخت شناسی این کرم ها بسیار شبیه کرم های پلاناریاست؛ بدنی دراز و دمی نوک تیز. گونه ی سفید این کرم ها مشکل زیادی ایجاد نمی کند و بیشتر از آن که در محیط اصلی آکواریوم دیده شوند سرو کله شان در رفرجیوم ها پیدا می شود. اما گونه ی قرمز رنگ آن قدر ها هم بی آزار نیست و می تواند به سرعت تولید مثل کند. تعداد زیاد آن ها نه تنها ظاهر آکواریوم را از زیبایی می اندازند بلکه غذای موجودات دیگر آکواریوم را می خورند. آن ها همچنین این توانایی را دارند که سطح مواد غذایی و میکرو ارگانیسم های داخل آکواریوم شما را کاهش دهند. این کرم ها، بر خلاف تصور عموم کاری به کار مرجان ها ندارند و از آن ها تغذیه نمی کنند. زمانی که هنوز تولید مثل زیادی نکرده اند ممکن است حتی دیده نشوند ولی وقتی جمعیتشان ناگهان منفجر شود دیگر نمی توان آن ها را نادیده گرفت. این کرم ها را معمولا بر روی سر و ساقه ی قارچ ها می توان دید.

مانند تمام آفت های دیگری که تا به حال بررسی کرده ایم، در این مورد نیز پیشگیری بسیار بهتر از تلاش برای از بین بردن است. این کرم ها به راحتی با درمان هایی که در بازار وجود دارند مانند Revive، Coral Rx، RPS all Out و حتی درمان های یدی از بین می روند. از آن جا که تولید مثل این کرم ها از طریق دو تکه شدن صورت می گیرد نیازی نیست نگران تخم گذاری آن ها باشید و در مراحل ابتدایی تنها استفاده از این دارو ها می تواند شما را از شر آن ها خلاص کند.

جمعیت کرم های پهن قرمز با محدود کردن مواد غذایی داخل سیستم قابل کنترل است. انباشته شدن پسماند های غذایی داخل آکواریوم معمولا به افزایش جمعیت این موجودات می انجامد. تجربه نشان داده است که این افزایش جمعیت معمولا تا نقطه ای ادامه پیدا می کند و سپس ناگهان  جمعیت این کرم ها از بین می رود، اما چنانچه نمی خواهید انقدر برای از بین رفتن آن ها صبر و حوصله به خرج دهید می توانید از درمان های زیستی و شیمیایی نیز استفاده کنید.

کنترل زیستی در این جا نیز توسط ماهی راس صورت می گیرد. در بخش قبلی دیدیم که راس ها چگونه به کنترل جمعیت نودی برانش ها کمک می کنند و این جا نیز همین ماهی های زیبا به کمک مان می آیند. در میان راس ها، راس شش خط بهتر از بقیه با کرم های پهن مقابله می کند. ماهی دیگری نیز هست که این کرم ها را خوب شکار می کند و آن دامسل کمند انداز است. این ماهی به نسبت باقی دامسل ها کمتر پرخاشجو است و ارزان تر است و اشتهای خوبی برای خوردن کرم های پهن دارد و به این طریق به کنترل جمعیت آن ها کمک می کند. راه حل زیستی دیگر استفاده از نودی برانش های بنفش است. این نودی برانش ها مثل ماشین چمن زنی کرم های پهن را از بین می برند و به خاطر شکلشان می توانند به سوراخ های سرک بکشند که دست شما نمی رسد. در ضمن این نودی برانش ها پس از حذف کرم های پهن معمولا خودشان از کمبود غذا می میرند.

اگر کنترل زیستی چاره ی مشکل شما نشد، همیشه می توانید گزینه های شیمیایی را امتحان کنید. کارآمد ترین گزینه ی شیمیایی محصول فلت ورم اگزیت (FWE) از کمپانی سالیفرت است. اما قبل از استفاده از این محصول باید برخی نکات را در ذهن داشته باشید. مشکل این محصول در بیولوژی کرم های پهن است و نه در ساختار این محصول شیمیایی. وقتی کرم های پهن می میرند معمولا مواد سمی ای از آن ها آزاد می شود که قبل از آن در بدن کرم های پهن محبوس بودند. ماهی ها وقتی کرم های پهن زنده را می خورند مسموم نمی شود ولی وقتی از کرم های پهن مرده تغذیه می کنند ممکن است مسموم شوند و حتی بمیرند. بنابراین قبل از آن که از این محصولات شیمیایی استفاده کنید، سعی کنید با روش های دیگر تا جایی که امکان دارد تعداد کرم های پهن را در آکواریوم خود کاهش دهید. با سیفون کردن و استفاده از توری های مشبک می توانید بسیاری از کرم های پهن را شکار کنید و با تکرار این کار ها می توانید جمعیت آن ها را باز هم کاهش دهید. نکته ی دیگر این است که این درمان های شیمیایی باید در تمامی بخش های آکواریوم شامل رفرجیوم و اسکیمر صورت گیرد.

ممکن است دوز پیشنهادی دارو بر روی آکواریوم شما موثر نباشد. برای آن که دوز مناسب برای آکواریوم خود را به دست آورید می توانید تعداد 20 تا 50 کرم پهن را داخل ظرفی جداگانه در آب آکواریوم بریزید و دوز پیشنهادی را بر آن اعمال کنید. اگر کرم ها علائم استرس مانند پیچیدن به خود و کنده شدن از سطوح را از خود نشان دادند و نهایتا مردند، دوز مورد استفاده مناسب است. در غیر این صورت دوز را افزایش دهید و میزان این افزایش را ثبت کنید تا وقتی که کرم ها بمیرند و آن وقت حجم این نمونه ی آزمایشی را به نسبت حجم آکواریوم تناسب ببندید تا به دوز مناسب دست بیابید. در ضمن در طول استفاده از مواد شیمیایی تا جایی که می توانید کرم های مرده و یا در حال مردن را از آکواریوم خارج کنید تا ماهی های شما از آن ها تغذیه نکنند. استفاده از این دارو در شب، وقتی که ماهی ها استراحت می کنند می تواند راهکار دیگری برای جلوگیری از عوارض جانبی مردن کرم ها باشد. همچنین باید خرچنگ ها و میگو ها را قبل از استفاده از این دارو از سیستم خارج کنید.

کرم پهن پلنگی

یکی از عجیب ترین موجوداتی که در آکواریوم های مرجانی سر و کله اش پیدا می شود کرم پهن خال خالی یا پلنگی است. بر خلاف کرم های پهنی که در بالا راجع به آن صحبت کردیم، کرم پهن پلنگی بدن بسیار پیچیده تری دارد و طول آن گاهی به چندین اینچ می رسد. این کرم ها می توانند آن قدر بزرگ شوند که وقتی حرکت می کنند در مسیرشان سنگ های کوچک آکواریوم را نیز جابجا کنند. این کرم ها پنهان شدن را خوب بلدند و از نرم تنان تغذیه می کنند. متاسفانه صدف های زیبایی که در آکواریوم هایمان نگه داری می کنیم نیز بخشی از غذای این کرم ها را تشکیل می دهند. اگر چه درمان جامعی برای مقابله با این کرم ها وجود ندارد، خوشبختانه در هر تانک فقط یک یا دو عدد از این کرم ها در آن واحد می توانند زندگی کنند. برخلاف کرم های پهن کانوالوتریلوبا، حضور این کرم ها چندان محسوس نیست و فقط وقتی که یکی از صدف هایمان بی هیچ دلیلی بمیرد می توان حدس زد که یکی از این کرم ها در گوشه ای از آکواریوم پنهان شده است. راه ساده ای برای از بین بردن این کرم ها وجود ندارد چرا ک بزرگ تر از آنند که راس ها بتوانند آن ها را بخورند و داروی FWE نیز بر روی آن ها موثر نیست و تنها راه مقابله با آن ها این است که سنگی را که در آن سکنی گزیده اند ایزوله کنید و با دارویی قوی او را هدف قرار دهید تا وقتی که مطمئن شوید مرده اند. این کرم ها در برابر قحطی بسیار مقاومند و بنابراین ایزوله کردن به تنهایی نمی تواند کمکی کند. استفاده از چراغ قوه ی قرمز نیز در شب می تواند به شناسایی این کرم ها در سیستم کمک کند.