چگونه آکواریوم خود را از آفت ها حفظ کنیم؟ (بخش چهارم - پایانی)

کرم های پهن آکروپورا خوار

در میان کرم های پهنی که ممکن است گرفتارشان شوید، این یکی واقعا بدترین است. در ابتدای این سری مقالات به شما گفتیم که وقتی آکواریومتان دچار آفت شد نترسید، اما خب... در این مورد می توانید استثنا قائل شوید و واقعا بترسید. به محض این که وجود این کرم ها را در آکواریوم تشخیص دادید، یا باید شیوه ی نگه داری از آکواریوم را به شدت تغییر دهید و یا تمامی گونه های آکروپورا را از آکواریوم خارج کنید. هیچ شیوه ای برای حذف این کرم ها داخل آکواریوم وجود ندارد، شیوه های زیستی در بهترین حالت تاثیری نصفه و نیمه خواهند داشت و حذف دستی این کرم ها ناممکن است. به همین خاطر در این مورد نیز و به خصوص در این مورد، پیشگیری بسیار بهتر از درمان است. برخلاف بسیاری از آفت های دیگر که به آسانی دیده می شوند، این کرم ها استتار کننده های ماهری هستند و دیدنشان در سیستم تقریبا ناممکن است. راه هایی که برای تشخیص وجود این کرم ها داخل آکواریوم وجود دارد همگی غیر مستقیم هستند. مثلا جای گاز های ریز بر دور آکروپورا، حفره های ریز در نواحی تحت سایه ی مرجان یا کنده کاری هایی شبیه کندوی عسل بر روی مرجان همگی می توانند نشانه هایی از وجود این کرم داخل سیستم باشند.

هر تخم این کرم ها می تواند شامل چندین جنین باشد که هر کدام پس از در آمدن از تخم به سرعت شروع به تغذیه از بافت مرجانی مجاور خود می کند. فقط تصور کنید که هر کرم در چندین نوبت، چندین تخم می گذارد و هر تخم حاوی چندین جنین می باشد، آن وقت خواهد فهمید که چرا چند عدد از این کرم ها در مدت کوتاهی می توانند تمام آکواریوم را آلوده کنند.

خب، بگذارید بدترین سناریو را تصور کنیم. جای گاز ها را بر روی آکروپورای خود می بینید و حالا می خواهید بدانید که آیا گرفتار این کرم ها شده اید یا خیر. اولین قدم، شناسایی فعالانه ی کرم هاست. برای این کار دو شیوه وجود دارد. یکی داخل تانک و دیگری خارج تانک. شیوه ی دوم طبیعتا مستلزم آن است که مرجان را از تانک خارج کنید و پایه ی آن را به دنبال تخم کرم بگردید. این تخم ها به سادگی قابل رویتند و چنانچه آن ها را ببینید می توانید مطمئن باشید که ترس هایتان به واقعیت پیوسته اند. در این صورت می توانید با غوطه ور کردن مرجان در محلولی مناسب آن را از وجود کرم هایی که احتمالا بر روی آن زندگی می کنند پاک کنید. در گذشته این محلول های دارویی تنها می توانستند کرم های بالغ را هدف قرار دهند اما به تازگی شرکت Reef Pest محصولی با نام All Out ارائه داده است که ادعا می کند قابلیت نفوذ به داخل تخم ها و کشتن جنین کرم ها را نیز دارد. با توجه به بازخوردی که مشتریان از این محصول ارائه داده اند، به نظر می رسد که ادعای شرکت ریف پست صحت دارد. بنابراین چه بهتر که هر مرجان جدیدی را نیز قبل از معرفی به آکواریوم با این محلول شست و شو دهید.

وقتی از وجود چنین کرمی داخل آکواریوم مطمئن شدید نوبت آن است که چاره ای بیندیشید. اگر تنها چند عدد آکروپورا داخل سیستم دارید آن ها را خارج کنید و ضمن آن که مرجان ها را تحت درمان و قرنطینه قرار می دهید تا چند ماه آکروپورای جدیدی وارد سیستم نکنید. برای اطمینان خاطر بیشتر توصیه می شود از محلول دارویی در چندین نوبت استفاده شود و بین هر دو نوبت محیط قرنطینه کاملا ضد عفونی شود. اگر چند ماه گذشت و اثری از خوردگی آکروپورا ها ندیدید می توانید آن ها را به سیستم باز گردانید و از این به بعد در معرفی آکروپوراهای جدید به سیستم دقت بیشتری به خرج دهید.

در تانک هایی که بسیار شلوغ اند و مرجان ها پیچ در پیچ هستند طبیعتا این گزینه را نخواهید داشت. در این موارد ترکیبی از روش های زیستی و فیزیکی قابل به کارگیری هستند تا خسارت ها کنترل شوند ولی هیچ گاه نمی توانید مطمئن شوید که کاملا از شر این آفت خلاص شده اید. نهایتا باید حضورشان را بپذیرید و راه حلی برای زندگی مسالمت آمیز در کنارشان پیدا کنید. شاید خیلی از شما نخواهید به این راحتی به این شیوه تن دهید اما خواهید دید که اگر برنامه ی کنترلی شما کارآمد باشد حضور این کرم ها بیشتر از آن که تهدیدی واقعی برای آکواریوم باشند، تنها دغدغه ای ناچیز در پس ذهنتان خواهد بود. این کنترل مستلزم تغییری ناگهانی در شیوه های آکواریوم داری شما و توجه مداوم به محیط آکواریوم خواهد بود ولی در عوض از نابودی مرجان های شما جلوگیری می کند.

این رویکرد تا حد زیادی بستگی به حجم آکواریوم شما دارد اما اساس کار به این صورت خواهد بود که تا می توانیم این کرم ها را از مرجان جدا کنیم و در جریان آب غوطه ور سازیم تا راس هایمان از آن ها تغذیه کنند. در تانک های کوچک، این کار با فرچه ی آشپزی به راحتی قابل انجام است اما در تانک های بزرگ تر ممکن است به پمپی مانند ماکسیجت- ام جی 1200 با یک نازل یا شلنگ نیاز داشته باشید. اولین بار که این کار را انجام دهید ممکن است از تعداد کرم هایی که از مرجان ها جدا می شوند شگفت زده شوید. این کرم های بسیار ریز که بر روی مرجان استتار کرده اند وقتی از مرجان کنده شوند به صورت دیسک هایی سفید قابل رویتند. در این هنگام برای راس های آکواریوم ضیافتی به پا شده است و آن ها به سرعت شروع به خوردن این کرم ها می کنند. ممکن است حتی دامسل ها نیز از این کرم ها تغذیه کنند. این فرآیند باید بر روی تمام آکروپورا ها و سنگ های اطراف آن ها تا حد امکان تکرار شود. در یکی دو هفته ی اول بهتر است این کار هر روز انجام گیرد و احتمالا در طول چند روز نخست شاهد تغییرات عمده ای خواهید بود ولی نباید این تغییرات باعث شود که در تکرار این فرآیند تنبلی کنید چرا که موج دوم جنین هایی که سر از تخم در می آورند در راه خواهد بود. بعد از یکی دو هفته چنانچه تعداد کرم ها کاهش چشمگیری نشان داد می توانید تناوب این کار را اندکی کاهش دهید. همچنین ممکن است شاهد بهبود ظاهر آکروپوراهای خود نیز باشید.

این شیوه می تواند بهبود اندکی نیز پیدا کند: چنانچه به جای پمپ کردن آب خود آکواریوم بر روی مرجان، آب شیرین را به سمت اسکلت مرجانی نشانه بگیرید تعداد کرم های آزاد شده بیشتر می شود. این کار برای مرجان ها ضرری ندارد اما توصیه می کنیم ابتدا آن را بر روی مرجان های کم ارزش تر خود امتحان کنید.

هر شیوه ای که پیش بگیرید، کلید موفقیت در استمرار است. هیچ وقت این اشتباه را نکنید که فکر کنید کرم ها رفته اند، آن ها در گوشه ای پنهان شده اند تا از چند روز غفلت و تنبلی شما سو استفاده کنند و دوباره جمعیت خود را افزایش دهند. نکته ی دیگر این است که پس از مدتی راس های آکواریوم شما در شکار این کرم ها مهارت بیشتری پیدا می کنند که این موضوع باعث کنترل بهتر این کرم ها می گردد.

اکنون که به پایان این سری مقالات می رسیم لازم به به ذکر است که آفت های ذکر شده در این جا شامل اکثر آفت های آکواریومی متداول می گردد. اگر شما همت کرده اید و این مقالات را خوانده اید ممکن است به خاطر این باشد که آکواریومتان به این آفت ها آلوده شده است و دیگر چاره ای جز مقابله با آن ها نداشته اید. اما باید باز هم تاکید کنیم که پیشگیری از تمام این شیوه های مقابله آسان تر است. با افزایش کشت و خرید و فروش مرجان ها احتمال جابجایی آفت های مرجانی نیز افزایش یافته است و هیچ راه حلی بهتر هوشیاری آکواریوم داران نمی تواند جلوی شیوع این آفت ها را بگیرد.